Ferdinand Domela Nieuwenhuis, Multatuli en Jacob van Lennep: het zijn beroemde Nederlanders en tijdgenoten van elkaar op het einde der 19e eeuw. Domela Nieuwenhuis was de grote voorman van de uitgebuite arbeidersklasse en de eerste socialist in de Tweede Kamer, Multatuli (Douwes Dekker) de schrijver van de Max Havelaar (over Nederlands Indië), een beroemde klassieker en Jacob van Lennep was de auteur van eveneens klassiekers als De Roos van Dekema en Ferdinand Huyk (over een Amsterdamse koopman).
Behalve dat ze allen leven eind 1800 hadden ze, los van elkaar, nog iets gemeen: zij stapten ooit uit op station Zuidbroek en liepen door de nu zo fraai gerestaureerde ruimtes van het stations-gebouw. Domela Nieuwenhuis was in 1884 onderweg naar een openbare vergadering in Zuidbroek, waar hij de spreker was (ten huize van landbouwer Oosterhuis), Multatuli schrijft in een deel van zijn verzamelde werken dat hij onderweg was naar zijn vriend Derk Mansholt (familie van Sikko!) die in Meeden woonde. Hij zou spreken in Veendam en ook in Hoogezand. Te Zuidbroek (een welvarend dorp schrijft hij) zou hij op het station aldaar kijken of er nog post voor hem was aangekomen (hij logeerde bij zijn vriend Mansholt).
Jacob van Lennep maakte tenslotte een voetreis met zijn twee medestudenten uit Leiden door heel Nederland. Hij schrijft erover: tegen de avond kwamen wij aan te Zuidbroek op het station. Zij zullen er zeker ook koffie of thee hebben gedronken, deze illustere schrijvende Nederlanders (ook Domela Nieuwenhuis schreef, onder meer zijn bekende biografie Van Christen tot Anarchist, hij was ex-predikant).
De restauratie van het oudste stationsgebouw in Groningen kreeg terecht veel publiciteit: een schitterend monument.
De trein (4 keer per uur!) stopt echter 100 meter ernaast. Je staat er in weer en wind, open en bloot, onbeschut voor regen, wind, sneeuw en kou te wachten op het station. 100 Meter verder en je had een warme en beschutte wachtplaats. Zo was het altijd en zo hoort een station te zijn.
Ik heb begrepen dat men van stationszijde dit ook wel wil maar dat het probleem bij Arriva trein ligt.
Op eindhalte Veendam ligt ook nog een prachtig oud stationsgebouw. Gelukkig eveneens behouden: hier kunnen reizigers wèl vertoeven: er is koffie, thee, etc. verkrijgbaar en er is zelfs vergaderruimte (onder meer politieke partijen maken er gebruik van).
Waarom zo’n fantastisch gebouw te Zuid-broek niet op dezelfde manier gebruikt wordt? In Zuidbroek sta je in the middle of nowhere naast een ’s avonds totaal verlaten parkeerterrein. Het veiligheidsaspekt is zelfs aktueel sinds twee jaar geleden twee mensen daar zo ernstig op het station Zuidbroek werden mishandeld, dat de één zwaar gewond raakte en de ander, na in coma geweest te zijn, zelfs overleed. Omdat gemeenten tegenwoordig werklozen graag wat willen laten terugdoen voor hun uitkering, voegt dit nog een mogelijkheid toe om enige mensen te stationeren aldaar voor horecamogelijkheden. En de passagiers een veiliger en warme plek, want dat open wachthok dat er op zo korte afstand nu vandaan staat, lijkt mij weinig service-gericht voor de trein- en busreiziger (die stopt er namelijk ook).

Reinder Hovinga