De Groninger Veenkoloniën, of kortweg de Veenkoloniën, is de naam van een gebied in het zuidoosten van de provincie Groningen. Het omvat het grondgebied van de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Veendam, Pekela en Stadskanaal en een deel van de gemeenten Menterwolde en Vlagtwedde.
Het voorvoegsel Groninger slaat daarbij niet op de provincie, maar op de stad Groningen, die de regie voerde over de vervening. Het waren als het ware koloniën van de stad. In een aantal plaatsen (onder meer Stadskanaal) is dat bijvoorbeeld nog terug te vinden in het gemeentewapen en de gemeentevlag.

Wilt u weten hoe het komt dat het landschap rond Veendam en omstreken er uitziet zoals het er nu uitziet? Wilt u weten hoe het veen ontstond, en hoe het land veranderde in de honger naar het “bruine goud”? Hoe ontstonden herenlanden en compagniën, met hun land, vaarten en werkgelegenheid - maar dan wel met heel zwaar en smerig werk? Wat hebben de monniken met het veen te maken? De conservator van het Veenkoloniaal Museum, dhr. Hachmer weet hier alles van en kan er boeiend over vertellen. Bent u geïnteresseerd en nieuwsgierig? Kom dan deze lezing bijwonen in het paviljoen van de Heemtuin in Muntendam.