In elk dorp zijn veel prachtige verhaaltjes van een dorpsgemeenschap. Persoonlijke mededelingen en oude dorpsvertelsels van hoe de mensen waren en wat ze deden. Vandaag in de schijnwerper een man die zo onlosmakelijk, meer dan een halve eeuw lang met Menterwolde en de wijde omgeving verbonden is geweest. Gerrit Lok, bekend met zijn bedrijf in Tuin- en Parkmachines op de Gouden Driehoek en wijd en zijd bekend onder de naam Gerlok.

Bijna 64 jaar geleden, in 1948, kwam Bertus Lok vanuit het Westerkwartier naar Zuidbroek en werd smidsknecht bij smederij Pals aan de Zuiderstraat. Bertus Lok was een ondernemende jonge kerel en na 5 jaar kocht hij voor het bedrag van nlg. 7000 de smederij van de gebroeders Zuidema in Uiterburen. Heden is daar ‘Jos van Kleef groenvoorziening’ gevestigd. In korte tijd verbouwde Bertus het enigszins verouderde spulletje en werd het bedrijf versterkt met de medewerkers Bram Holtrop en Geert Enting. In 1961 kwam zijn jongere broer Gerrit in het al gestaag groeiende bedrijf. Veel dorpssmederijen werden omgevormd tot het meer luxe hoefsmid, loodgieter of kachelsmid met fietsmakerijen en zo veranderde ook in Uiterburen de uitstraling en bedrijfsstructuur naar Constructie- en Loonbedrijf Gebr. Lok Zuidbroek. Het was in een tijd dat het koren nog met zichtmachines werd gemaaid, de schoven binnengehaald en door de dorsmachine werd bewerkt. De toekomstgerichte en vooruitstrevende gebroeders Lok kochten toen in 1961 al de allereerste maaidorsmachine, oftewel een Combine van het Zweedse merk Bolinder Munktell. De maaibreedte van een grote Combine is nu 22 meter, maar toen 10 voet oftewel 3 meter breed. De brug over het Oude Verlaat van Muntendam naar Meeden had aan beide kanten precies 5 centimeter over. Aankoop- som van de Combine was nlg. 41.000, een vermogende investering voor het jonge ondernemende bedrijf toentertijd. In het gehele Oldambt was nog geen boer die met een Combine had gewerkt of een Combine bezat. Gerrit Lok slaagde in snel tempo voor het Combine-machinisten diploma. De eerste boer waar ze het graan mochten combinen was in Muntendam bij boer Leenders te Borgercompagnie. Hierna volgden al snel de combineopdrachten bij boer Gastman, boer ten Rae, boer te Velde, boer Hofstee en ten Have in Uiterburen en in Meeden boer Veeman en anderen. Als het koren was gedorst kwam het koolzaad, mosterdzaad en ook het bietenzaad van Hilleshög. De combine was een omslag in het boerenbestaan. Met de ‘nijmoodse’ maaidorsmachine kwam nu het graan direct van het land en moest het worden nagedroogd. Hiervoor werden Graansilo’s met ingenieuze droogtechnieken noodzakelijk. Bertus Lok was technisch vernuftig en had al meerdere uitvindingen gedaan zoals de Heflok aardappelkieper en de, op vliegtuigwielen gefabriceerde, speciale lage bodem ‘Oogst- wagen’. Hiervan rijden er nu nog verschillende rond, te herkennen aan het ingebrande merkteken ‘Lok’.  

Voor de gebroeders Lok werd het ontwikkelen van de graandroogsilo een nieuwe uitdaging. Een goed uitgedachte systeembouwsilo onder de naam ‘Silok’ werd binnen korte tijd een succes en al gauw werkten er maar liefst 18 medewerkers bij Lok. In veel boerderijen kom je nu nog de drooginstallaties van Lok tegen.  Maar de ontwikkeling ging toen ook al in ijltempo. In 1967 was er geen zichtmachine meer op het veld en werd alle graan verwerkt met de combine. Grote coöperaties, maar ook Jager in Winschoten en Sprik in Zuidbroek richtten graansilo’s op. Sicco Mansholt presenteerde zijn, voor die tijd revolutionaire grootschalige, landbouwpolitiek. De schaalvergroting was nodig verkondigde ‘Mister Europe’ zoals Mansholt werd genoemd. Gerrit Lok was in 1966 op een boerenbijeenkomst in Meeden en had op dat moment een orderportefeuille van nog 23 te bouwen graansilo’s. Tijdens de presentatie werd de schaalvergroting bij boeren uiteengezet; ‘waarin de komende 15 jaar een kleine 10 miljoen boeren in Europa het veld moeten ruimen. Een boer met minder als 40 bunder had de nakomende decennia al helemaal geen bestaan’. Toen de bijeenkomst in Meeden voorbij was, werden van de 23 orders er 17 geannuleerd. Het bedrijf schakelde over naar tuin- en parkmachines (met een kleine smederij) en vestigde zich aan de Heiligelaan, waar overigens niet meer met carbid werd gelast. Veel gemeenten en gemeentelijke instellingen werden klant bij Gerlok met hun machinerieën voor het weg-, berm- en plantsoenonderhoud. Vijftien jaar terug, in 1998, was Gerlok het eerste bedrijf dat zich vestigde op het bedrijventerrein de Gouden Driehoek. Duizenden mensen hebben ondertussen hun tank volgegooid aan de zelfbedieningspompen van Gerlok. Per 1-1-2012 heeft Gerrit Lok zijn bedrijf verkocht. Hiermee is de één na laatste ‘smid’, de laatste is Dijkhuis, in de gemeente Menterwolde beëindigd. IJzerwerk en rioolputdeksels voor bouwbedrijf Schreuder en hekken voor de rioolzuiveringen werden al lang niet meer gemaakt. Na 60 jaar zwaait Lok niet meer de scepter, maar is er nu een andere eigenaar. Het is geruisloos en pijnloos gegaan en voor het personeel blijft de zekerheid van hun baan. ‘Mensen die al vanaf 1968, dus 44 jaar, zoals Fokko Frikken bij hem werken en jonge mensen die hij heeft opgeleid zoals vertegenwoordiger/bedrijfsleider Niels Bulder zijn zo diepgaand degelijk verankerd in het bedrijf’. Ja, degelijkheid heeft Lok hoog in het vaandel staan en met de continuering van het personeel zal dat ook zo blijven daar hebben Gerrit en zijn vrouw Jetty wel voor gezorgd.

 

Rienus Huis, tel. 06-25043902. e-mail: rienus@makelaarhuis.nl