Graftrommels

Op zaterdag 7 augustus zal er in de middeleeuwse Kerk Noordbroek een verzameling te zien zijn van graftrommels. Graftrommels zullen velen niet veel zeggen, maar vanaf 1880 was het een steeds meer voorkomend fenomeen op onze begraafplaatsen en kerkhoven.

Het zijn metalen trommels, vaak ovaal, soms ook rond of hoekig, met als inhoud meestal een zeer kunstige versiering van kunstbloemen. Soms gepaard met een tekst of afbeelding van de overledene. De blaadjes van de bloemversiering waren ge- maakt van blik of zink, later ook van aluminium, de natuurgetrouwe bloemen van porselein. Andere ornamenten waren druiventrossen, klimop of palmtakken, soms als krans geweven.
De trommel was vaak door de familie geplaatst, maar kon ook door andere bekenden zijn neergezet als uiting van verbondenheid en rouw. De trommels, met een doorsnee van gemiddeld 60 cm, waren eerst van gewoon metaal, hetgeen zeer roestgevoelig bleek. Verbeterde techniek door gebruik van zink, zorgde voor een veel langere levensduur van de trommels. Van voren is zo’n trommel afgesloten met een glasplaat, zodat de inhoud voor een ieder zichtbaar was en bleef. Zeker toen de glastechniek steeds transparanter en sterker glas mogelijk maakte. Begin 1900 moeten er op onze kerkhoven honderden van deze graftrommels hebben gestaan.
Door weersinvloeden, maar ook door veranderende gedachten over begraven en hoe begraafplaatsen er uit hoorden te zien, nam het aantal graftrommels snel af. Na 1945 zijn er bijna geen nieuwe meer geplaatst. De regelgeving op kerkhoven en begraafplaatsen was zelfs zo dat er sprake was van actief verwijderen van oude trommels of resten daarvan. In de lange rij geboden en verboden ten aanzien van begraafplaatsen kwam het verbod op het plaatsen van graftrommels te staan. Men wilde een rustige, niet rommelige omgeving, waarin de vaak al verwaarloosde oude graftrommels niet pasten. De laatste tijd is daarin weer een kentering gekomen. De individuele gedachten en wensen van nabestaanden, samen met de veel betere technische mogelijkheden, heeft de belangstelling voor het plaatsen van zeer persoonlijke boodschappen door graftrommels doen herleven. Lina en Derk Pieter Westerdijk, beiden al jaren actief als vrijwilligers in de werkgroep Onderhoud Kerkhof en Graven van de Kerk Noordbroek, raakten in de ban van de verwaarloosde graftrommels die her en der werden aangetroffen.
Met veel geduld en met behulp van diverse mensen die oude graftrommels voor restauratie beschikbaar stelden, hebben zij nu een boeiende verzameling van deze ‘monumentjes’ voor de toekomst gered. Onlangs zijn nog twee heel bijzondere, met glasparels op staaldraad geregen kunstwerkjes aan de verzameling toegevoegd.

Deze zeer kostbare en inhoudsdragende monumentjes zijn op zaterdag 7 augustus van 13.00 tot 17.00 uur te zien op de galerij van de kerk. Diezelfde middag zal ook korte periodes het Schnitgerorgel bespeeld worden. Er zal uitleg worden gegeven over de graftrommels. Ook staan de aanwezige gidsen open voor alle informatie die bezoekers ons over dit onderwerp kunnen geven.
Tevens is de tentoonstelling ‘Voor kunst de kerk in’ te bezichtigen.

Reactie toevoegen