Coalitieakkoord 2010-2014

Inleiding
De nieuwe coalitie heeft veel ambities, maar zal realisme moeten tonen vanwege de beperktere financiële middelen. De economische omstandigheden nopen ons tot drastische bezuinigingen. Dat wil niet zeggen dat Menterwolde er de komende periode niet op vooruit kan gaan want stilstaan is immers achteruitgaan. We kunnen wel degelijk vooruitgang boeken op punten als solidariteit met kwetsbare groepen, zoals de mensen die voor zorg en inkomen afhankelijk zijn van de gemeente, de leefbaarheid in de dorpen, positieve bemoeienis met onze jeugd en betere voorzieningen waar dorpsgemeenschappen zelf aan bijdragen en zelfs aan moeten bijdragen, willen we de voorzieningen in stand houden.

In deze onzekere tijden is het belangrijk koersvast te zijn en een duidelijk herkenbaar coalitieakkoord te hebben voor onze burgers. Zaken waar besluiten over genomen zijn, zullen we daadkrachtig uitvoeren. Waar nieuwe onderwerpen zich voordoen, zullen we daar alert op reageren. Oude en nieuwe problemen zullen aangepakt moeten worden maar we zullen ook inspringen op kansen die zich voordoen.
Bezuinigingen moeten goed doordacht worden en goed onderbouwd aan de burger worden gepresenteerd: waarom wordt hierop bezuinigd, wat krijgt hij er voor terug of wat krijgt hij anders?

De nieuwe coalitie kan het niet alleen. We moeten het samen doen: zowel het college, de raad als de inwoners. De krachten van de burgers, organisaties en bedrijven moeten meer gemobiliseerd worden. De komende vier jaar draait het om meedenken, meepraten, meedoen, maar ook om acceptatie en medewerking als er keuzes zijn gemaakt. De gemeente gaat meer verbindingen “met de buitenwereld” aan en wil verantwoordelijkheden zoveel mogelijk bij de burgers neerleggen.

We kiezen voor betrokken, sterke dorpen en daarbij hoort respect voor elkaars mening, keuzes en ruimte voor eigen verantwoordelijkheid. Daarin passen ook de begrippen duurzaamheid en sociale samenhang.

We zijn ons ervan bewust dat het oplossen van de financiële opgaven in relatie met het in stand houden van een sociale en duurzame samenleving van raad en college realisme, daadkracht maar bovenal creativiteit vraagt. Die inzet zijn wij ten volle bereid te geven.

Het coalitieakkoord is globaal opgebouwd rond de tien programma’s van de gemeentebegroting en de onderliggende thema’s. De hier geformuleerde doelen en voornemens zullen richtinggevend zijn voor PvdA, GroenLinks en CDA. We zullen de concrete punten uitwerken in opdrachten, te behalen resultaten, begrotingen en meerjarenbegrotingen. Daarmee kunnen duidelijke werkplannen worden gemaakt en ontstaat per jaar zicht op de realisatie van de gestelde doelen en ook op datgene wat niet haalbaar is.

Bestuur en dienstverlening
De rol van de overheid verandert en dat vereist veel van de gemeentelijke organisatie.
Naast uitvoerder van rijkstaken uit medebewind is de gemeente in toenemende mate kadersteller, ketenregisseur, facilitator, stimulator, uitvoerder en initiator geworden.
De organisatie zal zich daarom meer en meer richten op de burgers, meer deelnemen aan het maatschappelijk verkeer en samenwerking zoeken met partners.

Decentralisatie
Bestuur en dienstverlening dienen zo dicht mogelijk bij de burgers te staan. Meepraten, meebeslissen en meedoen willen we dan ook stimuleren met bestaande en nieuwe aansprekende vormen. Naast een herkenbare 1-loket functie in het gemeentehuis zal er ook verder gewerkt worden aan de informatie- en adviesfunctie in de dorpen. De bedoeling is dat burgers bij één loket in de steunstees terecht kunnen voor al hun vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Tevens zullen we, mede gelet op het kostenaspect, de steunstees anders faciliteren.

Ambtelijke organisatie
Nu de ambtelijke fusie van de baan is, zullen we naar een andere inrichting van de ambtelijke organisatie moeten kijken. We willen de kwaliteit van het besturen verbeteren, zodat er geen aanleiding is voor herindeling. Dat betekent dat we willen werken aan kwaliteitsverbetering, vermindering van kwetsbaarheid en een zo efficiënt mogelijke inrichting van het werk. Samenwerken op beleids- en uitvoeringsniveau wordt meer noodzakelijk door vergaande specialisatie in het werk en de decentralisatie van rijkstaken. We willen dit doen met zoveel mogelijk dezelfde partners.
Verder zal de gemeente zich beraden op haar kerntaken. Dat betekent bekijken welke taken we als gemeente nog wel zelf willen doen en welke uitbesteed kunnen worden.

Concreet:

• Samenwerken op onderdelen met bij voorkeur dezelfde partners en gericht op zoek gaan naar partners om eventuele zwaktes in de organisatie te ondervangen
• Kerntaken, onderdelen afstoten en werk uitbesteden (regiegemeente)
• Kijken naar efficiency van de organisatie en onderdelen daarvan en op basis daarvan zo nodig bijstellen van de organisatie
• Selectief investeren in de organisatie
• Burgerinitiatief stimuleren en bestendigen
• Efficiënter omgaan met vragen van burgers en regels vereenvoudigen
• Steunpunten anders faciliteren
• De digitale dienstverlening verbeteren
• Dorpswethouderschap instellen (per dorp een wethouder als centraal aanspreekpunt)

Veiligheid
Aangezien toezicht houden en handhaven van regels een lastige opgave is, is het een goede zaak dat de gemeente twee dorpswachten (BOA’s) heeft aangesteld om uitvoering te geven aan het gemeentelijk beleid. Het gaat hierbij vooral overtredingen als parkeeroverlast, geluidsoverlast, burenruzie, vandalisme en hinderlijk gedrag, maar ook op toezicht van de openbare ruimte (APV). Daar waar mogelijk lik op stuk beleid toepassen.
Gezien de beperkte handhavingcapaciteit in onze gemeente zijn wij voornemens prioriteiten te stellen en gezamenlijk intensief in te zetten op een wisselend, beperkt aantal veiligheidsproblemen, bijvoorbeeld bouwen, wonen, milieu, verkeerssnelheid etc. Met alle organisaties die een rol vervullen in het brede veld van openbare orde en veiligheid kunnen dan afspraken gemaakt worden.
Nog belangrijker vinden wij het voorkomen van crimineel en antisociaal gedrag. We willen werken aan de voorkant van het probleem door voorlichting, preventie en actie van burgers en maatschappelijke organisaties waarin het Centrum voor Jeugd en Gezin een belangrijke rol speelt. Veiligheid bieden, zeker aan risicogroepen jongeren, heeft onze prioriteit. Dat kan alleen met een integrale aanpak, waarbij in het CJG onderwijs, jongerenwerk, maatschappelijk werk, jeugdzorg, GGD, bureau Halt en politie etc. samenwerken.
    
Concreet:

• Vaststellen van gemeentelijke handhavingsprioriteiten en thema’s openbare orde, verkeer, overlast, bouw en woning toezicht, milieu etc. in één handhavingsdocument voor alle betrokkenen met een jaarlijkse evaluatie
• Intensiveren samenwerking en afspraken in het Centrum Jeugd en Gezin tussen gemeente, dorpswachten, politie, bureau Halt, welzijnswerk, jeugdpreventiemedewerker, scholen, jeugdzorg etc.
• Effectief inzetten van de BOA’s
• Lik op stuk beleid daar waar mogelijk

Verkeer en vervoer
Op dit werkgebied staat voor de komende jaren een aantal grote projecten op stapel. Kort gaan we ze langs.

Brug over het Winschoterdiep
We zullen alles in het werk stellen om in de realisatie van dit project voortgang te boeken. Het gaat hier om de vermindering van de verkeersdrukte en vergroting van de verkeersveiligheid in het centrum van Zuidbroek. Via een omslagstelsel, toeslag op de prijs per m3, kan de financiering gestalte krijgen.

Verdubbeling N33
Zoals het er nu naar uitziet zal in deze collegeperiode de verdubbeling van de N33 zijn beslag krijgen. Voor een goede verkeersafwikkeling moeten 2 knelpunten opgelost worden, de rotonde bij Gieten en de aansluiting N33 met de A7.
De verbreding van de N33 is zowel in economische zin als voor de verkeersdoorstroom van (groot) belang. Op grond hiervan is een extra bijdrage van € 2,1 miljoen bij de realisatie van een aparte afslag naar bedrijventerrein De Gouden Driehoek gerechtvaardigd. Daarmee krijgt het terrein een goede ontsluiting en zal de verkeersstroom door de kern van Zuidbroek verminderen. Gelijktijdig zal de aansluiting van de fietspaden worden gerealiseerd. Door een goede infrastructuur wordt het vestigingsklimaat aantrekkelijker wat een terugverdieneffect gaat krijgen.

Trein en busverbindingen
De treinverbinding is verbeterd en de aansluiting van bus en trein zijn op elkaar afgestemd.
Het is noodzakelijk dat er goede P&R voorzieningen zijn. De parkeervoorziening van station Zuidbroek is al langere tijd onvoldoende en zorgt voor overlast en ongemak in de buurt. Er zullen plannen uitgewerkt worden voor een tweede parkeervoorziening.
Bij de aanleg van de spoorverbinding tussen Zuidbroek en Veendam zien we graag een halte op de Duurkenakker gerealiseerd. Gezien de financiële krapte zien we daar vooralsnog geen mogelijkheid toe. Het doortrekken van de spoorlijn naar Stadskanaal/Emmen en de ontwikkeling van industrieterrein Veenwolde zijn momenten waarop opnieuw naar de haalbaarheid gekeken zal worden. Omdat het hier gaat om regio-overschrijdend verkeer zal ook een beroep op de Provincie en het Rijk worden gedaan.
We blijven alert op een dekkend openbaar vervoer systeem en zullen bij het OV-bureau blijven pleiten voor goede ontsluiting van onze dorpen.

Wegen en fietspaden
Mede gezien het bovenstaande, maar ook in het belang van recreatie en toerisme zijn doorgaande fietsroutes van belang. Fietsroutes, in het bijzonder schoolroutes, moeten veilig en aantrekkelijk zijn.
We zullen kritisch blijven kijken naar herinrichting en onderhoud van wegen, zeker nu het financieel minder gaat. Dit mag echter niet ten koste gaan van de veiligheid. In 2010 moet worden begonnen met de herinrichting van de Hereweg te Meeden en de Heiligelaan te Zuidbroek.

Concreet:

• Energiezuinige verlichting
• Verbetering van de fiets en voetpadenstructuur (doorgaand in afstemming met buurtgemeenten)
• Herstructurering en herinrichting van wegen die passend is bij de aard en het gebruik van de wegen
• Aanleg van een station bij Duurkenakker wordt nagestreefd, waarbij ook medefinanciers gezocht zullen worden
• Realiseren van een tweede parkeerterrein bij station Zuidbroek
• Overleg met het OV-bureau en de openbaarvervoersbedrijven over een dekkend netwerk van busdiensten tussen de dorpen en het station Zuidbroek, Winschoten en Veendam

Economische zaken en werkgelegenheid
In onze gemeente is grote behoefte aan nieuwe economische dragers. De werkloosheid is groot en loopt verder op als gevolg van de crisis. We moeten er alles aan doen om de
bestaande werkgelegenheid te behouden en om bedrijven en instellingen in onze regio te krijgen. Het is belangrijk om ook bedrijven aan te trekken die hoogwaardige producten hebben en hoger opgeleid personeel nodig hebben. Dat straalt af op onze economische positie. Dat laat onverlet dat ook met name gelet op de doelgroep met een lagere startkwalificatie werkgelegenheid in het MKB en productiebedrijven zeer welkom is.
De gemeente heeft beperkte mogelijkheden om het economisch klimaat te verstevigen.
Nu het bureau Oostboog niet meer actief is in onze gemeente zullen we de taken van het bureau (verkoop en acquisitie bedrijventerreinen, bedrijfsbezoeken, bedrijvenloket) zelf gaan vervullen.
Mogelijkheden voor vestiging zijn er nog op de Gouden Driehoek. De belangstelling is bevredigend. Een Factory Outlet Center is essentieel voor de werkgelegenheid en geeft een economische impuls aan het gebied. Belangrijk voor de vestiging is de koppeling met een recreatieve mogelijkheid. Hierop zullen we sterk inzetten.
Daarnaast zullen we actief in overlegorganen participeren die uitbreiding van vestigingsmogelijkheden voor bedrijven beogen. Een toeristische component kan daarin een belangrijke rol spelen.
De revitalisering van het industrieterrein Winschoterdiep wordt voortvarend aangepakt. De mogelijkheden hiertoe zijn onderzocht en thans is het wachten op de benodigde financiële middelen.

Concreet:

• Verkoop gronden actualiseren en uitbreiding Gouden Driehoek met fase 3
• Als gemeente door relatiebeheer verkoop van bedrijven terreinen zelfstandig ter hand nemen, samen met de ontwikkelingsmaatschappij Gouden Driehoek.
• Participeren in de werkgroep Revitalisering Bedrijventerreinen
• Verruiming vestigingsvoorwaarden midden- en kleinbedrijf
• Realiseren van meer economische activiteit in een groeisector
• Goede relaties onderhouden met het bestaande bedrijfsleven
• Nieuwe bedrijvigheid o.a. in pioniers- en zorgeconomie aantrekken

Onderwijs en Jeugd
Deze coalitie wil al het mogelijke doen om onze kinderen gezond en succesvol op te laten groeien. In Oost-Groningen en ook in onze gemeente zijn er kinderen met taalachterstand en kinderen die extra begeleiding nodig hebben. We kennen bovendien risicogroepen die veel op straat zijn en er een ongezonde leefstijl op na houden. Drank- en drugsgebruik kan bij jongeren veel schade berokkenen en dient daarom teruggedrongen te worden. Ook hebben we binnen onze gemeente een (substantieel) aantal jongeren zonder reguliere baan.

Onderwijs
Een nadeel van de verzelfstandiging van het onderwijs is dat de gemeente verantwoordelijk blijft voor de kwaliteit van het onderwijs, maar géén direct gezag meer heeft. Dit is zorgelijk omdat de kwaliteit van het onderwijs in onze gemeente, zo blijkt uit recent onderzoek, niet volledig op niveau is. Wij willen geen zwakke en zeer zwakke scholen meer. Onze inzet zal zijn om de komende raadsperiode alle formele en informele middelen in te zetten om het onderwijs op een aanvaardbaar niveau te brengen. We zullen voor het verbeterplan een beroep doen op de daarvoor door de provincie beschikbaar gestelde middelen.
Afname van het aantal leerlingen in het basisonderwijs zal zich ook in onze gemeente de komende jaren manifesteren. Als scholen te klein worden om de kwaliteit te garanderen, zal naar mogelijkheden tot samenwerking gekeken moeten worden, uiteraard binnen de grenzen van de daarvoor geldende wetgeving. Gekeken moet worden naar bundeling van opvangvoorzieningen van 0 tot 12 jaar. Een brede school in het te realiseren MFC in Noordbroek kan hiervoor een mooie proeftuin zijn.
We verwachten veel van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), een laagdrempelige voorziening waar ouders en kinderen terecht kunnen voor ontwikkelings- en opvoedingsvragen. De problemen zo vroeg mogelijk, zo dicht mogelijk bij huis en zo kort mogelijk aanpakken kan veel zwaardere en dure zorgtrajecten voorkomen. Binnen het CJG moet de coördinatie tussen alle instanties die zich met jeugd bezig houden voortvarend opgepakt worden. We hebben het dan over consultatiebureau, peuterspeelzalen, onderwijs, GGD, BJZ etc.

Voor- en vroegschoolse educatie
De peuterspeelzalen spelen een belangrijke rol in het signaleren en voorkomen van taal- en ontwikkelingsachterstanden, mede door deelname aan het project Spraakmakend.
Na een proces van professionalisering is in 2009 een beleidskader en een kwaliteitsverordening vastgesteld. Daarbij is voor een hoog ambitieniveau (niveau 2) gekozen. Dit willen we zo mogelijk handhaven. We zullen nagaan of de eigen middelen van de gemeente voor het project Spraakmakend voldoende vruchten afwerpen en ons de vraag stellen of er voldoende argumenten zijn om dit project te continueren.

Jeugd en jongerenwerk
Jong zijn kenmerkt zich door verkennend en soms grenzen opzoekend gedrag. Zo zijn er ook in onze gemeente jongeren die grenzen met enige regelmaat overschrijden en hiermee overlast veroorzaken. Een preventiemedewerker (jongerenwerker) doet op dit moment goed werk. Hij heeft goede contacten met verschillende groepen jongeren in de verschillende dorpen en voorkomt hiermee excessief gedrag. Het jongerenwerk moet zich in eerste instantie richten op het voorkomen van overlast en daarnaast de jongeren begeleiden in een goede en zinvolle vrijetijdsbesteding. We willen de mogelijkheden onderzoeken om de sportclubs te stimuleren de jongeren aan zich te binden.
De nota Jeugdsozen en Jeugdoverlast Gemeente Menterwolde biedt voldoende handvaten om het jeugdsozenbeleid opnieuw invulling te geven.
Een nieuwe nota Integraal Jeugdbeleid moet deze periode bindend zijn voor een adequate begeleiding van onze jongeren.

Concreet:

• De kwaliteit van het basisonderwijs proberen op te trekken naar een bovengemiddeld niveau en hiervoor met Opron een plan van aanpak opstellen
• Een brede school binnen een Mfc in Noordbroek realiseren
• Mogelijkheden voor een Mfc in Meeden onderzoeken
• Op korte termijn een nota Integraal Jeugdbeleid produceren
• Structurele financiering voor preventie/jeugdwerk
• Beleid voor jeugdsozen/-centra herzien (herijken)
• Sportclubs stimuleren jongeren aan zich te binden

Sport en recreatie
Sport en bewegen zijn belangrijk voor jong en oud. Sportverenigingen hebben een belangrijk aandeel in het sociale leven van de dorpen. Het BOS-project heeft de afgelopen periode goed gewerkt en veel op gang gebracht. De kinderen sporten dagelijks op school en in de dorpen zijn tal van aantrekkelijke evenementen georganiseerd. Ook de kennismaking met het sporten in gespecialiseerde verenigingen heeft vruchten afgeworpen: een toename van het aantal jeugdleden.
De coalitie wil meer inzetten op samenwerking tussen verenigingen en het delen van basisvoorzieningen als administraties en accommodaties. In het kader van de bezuinigingen zal er meer inzet in geld en tijd worden gevraagd van de gebruikers van voorzieningen. We streven naar efficiënter beheer.

Op het gebied van recreatie hebben we de komende collegeperiode invulling en uitvoering te geven aan genomen plannen en besluiten.
De realisering van recreatieve ontwikkelingen bij het Botjeszandgat staat al jaren op de politieke agenda. In de afgelopen raadsperiode is hierin een belangrijke stap gezet. De gemeente heeft gronden rond de zandwinning en aangrenzende percelen verworven. Nu moet met marktpartijen aan de invulling worden gewerkt.
Het Huis voor de Sport heeft veel positieve ontwikkelingen op gang gebracht en begeleid. De resultaten hiervan willen we graag continueren en waar nodig uitbouwen. Een 'Sportdorp' zou als pilot tot de mogelijkheden kunnen behoren.

De Heemtuin speelt een belangrijke rol in ons sociale activerings- en re-integratiewerk. Dat willen we graag zo houden. Hoe de recreatieve en educatieve functie in te vullen, vraagt om een nadere afweging.

Concreet:

• BOS-activiteiten voortzetten met Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB).
• Kinderen stimuleren om meer te gaan lopen of fietsen.
• Bij sport en recreatie de kosten en baten opnieuw afwegen.
• Botjeszandgat verder ontwikkelen met marktpartijen.
• Functies en financiering van de Heemtuin bekijken.

Cultuur
Menterwolde heeft een rijke culturele geschiedenis en vele actieve vormen van kunstuitoefening. Zie onze musea, ateliers, kringen, galeries, muziek- en zangverenigingen, toneel- en theatergroepen en de vele vrij gevestigde kunstenaars. De gemeente neemt hierin haar sturende en ondersteunende rol, mogelijk in het kader van het cultuurplan Oost-Groningen. Er zal een nota cultuurbeleid komen.

Op dit werkveld zal er ook aandacht zijn voor monumentenbeleid, muziekonderwijs en culturele educatie voor kinderen. De bibliotheken hebben zich vooral op het platteland de laatste jaren ontwikkeld met meer functies dan het lenen van boeken. De meeste bieden nieuwe diensten aan op het gebied van infobemiddeling, lezen en literatuur, ontwikkeling en educatie, kunst en cultuur of ontmoeting en debat. Ook in het onderwijs zien we de bibliotheek steeds meer optreden als partner. Menterwolde kan daarin nog een flinke slag maken. Omwille van de samenwerkingspositie en de bijdrage die bibliotheken leveren aan de samenleving, zijn ze op hun plaats in een dorpshuis of in de toekomst in een mfc.

Concreet:

• Over een jaar ligt er een nota Cultuurbeleid
• Bibliotheekvernieuwing onderzoeken en implementeren
• Ontwikkelen van een cultuurplan i.s.m. dorpsbewoners en hun organisaties
• Bevorderen en versterken samenwerken culturele instellingen
• Het budget voor Harfabra-onderwijs wordt breder ingezet. In de cultuurnota wordt aangegeven hoe

Werk, inkomen en participatie
Iedereen doet in Menterwolde zoveel mogelijk mee en wie dat niet kan, kan op ondersteuning rekenen. Wie kan werken, wordt actief geholpen om een baan te krijgen. De gemeente investeert in re-integratietrajecten voor deze mensen. Voor wie niet kan werken, is er een activeringstraject naar vrijwilligerswerk, een andere vorm van maatschappelijke participatie of een opleiding. Het doel blijft in alle gevallen mensen die afhankelijk zijn van een uitkering op een niet-vrijblijvende wijze naar actief worden te mobiliseren. De komende periode wordt kritisch gekeken naar mogelijkheden om het geld dat besteed wordt aan re-integratie nog effectiever in te zetten.
Volwassenen en kinderen uit huishoudens met een inkomen onder 120% van het sociaal minimum worden ondersteund om een fatsoenlijk bestaan te kunnen leiden en om mee te kunnen doen aan cultuur, sport en educatieve activiteiten. Door het gestegen gebruik van de producten en diensten uit deze ‘minimavoorzieningen’, lopen de kosten op. De 120%-norm voor het minimabeleid blijft gehandhaafd, waarbij versobering van de regelingen een middel kan zijn om de kosten te beheersen.
De vanaf 1/1/2010 aangestelde consulent activerend huisbezoek stimuleert mensen die het nodig hebben op een klantvriendelijke manier gebruik te maken van de minimaregelingen.
Minstens zo belangrijk vinden wij het stimuleren van zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid en het zelf en met elkaar oplossen van hun problemen. De komende tijd zal dat deel van de taak van de consulenten meer nadruk en uitwerking krijgen.

Leren, werken en meedoen
Als gevolg van de economische crisis groeit de instroom van mensen in de bijstand. Betaald werk is altijd beter dan een uitkering. Daarom wordt alles in het werk gesteld zo snel mogelijk aan het werk te komen. Wij willen de komende periode goed kijken naar trajecten voor jongere werklozen en voor nieuwe gevallen. Als we nu niets doen, is het over 4 jaar extra kostbaar om het probleem aan te pakken. Samen met cliënten direct aan de slag met werk en scholing, zonder wachtlijsten, is ons devies. Alle mogelijkheden van WWB, Work First en Sluitende Aanpak dienen daarbij optimaal benut te worden.
De coalitie wil dat meer mensen maatschappelijk of sociaal actief worden. Meedoen is nog belangrijker dan geld. Recht op bijstand wordt ook recht op werk of activiteit. Wij vinden dat de gemeente de uitdaging aan moet gaan om deze groepen aan te laten sluiten. Dan gaat het niet alleen om maatschappelijke banen, werk in een ‘beschermde’ omgeving, een sociale werkvoorziening etc., maar ook om bijscholing, stages, ervaringsplaatsen, maatschappelijk nuttige taken en vrijwilligerswerk. Voldoende aanbod van functies, banen, baantjes, werkplaatsen, leerplekken en vrijwilligersprojecten is daarbij cruciaal. Om bemiddeling naar en versterking van het vrijwilligerswerk op te bouwen, is onlangs een consulent vrijwilligerswerk aangesteld.

Concreet:

• De 120%-norm voor het minima- en participatiebeleid handhaven
• Iedereen met een uitkering zit in een traject naar werk of participatie
• Preventie van jeugdwerkloosheid door een goede startkwalificatie in samenwerking met onderwijs en bedrijfsleven
• Alle mogelijkheden van WWB en Work First en Sluitende Aanpak optimaal benutten

Maatschappelijke Ondersteuning
Op het gebied van welzijn en zorg is de afgelopen jaren veel in beweging gezet sinds de invoering van de Wmo. De zorg voor maatschappelijk kwetsbare groepen wordt meer benadrukt. De wet vraagt een balans tussen aanbod van professionele zorg en vormen van zelfzorg en mantelzorg. Ook speelt de vraag welke vormen van gespecialiseerde zorg op het schaalniveau van het dorp aangeboden kunnen worden. Een andere belangrijke omslag is een meer activerende benadering van de mensen. Meer dan vroeger wordt de burger aangesproken op zijn vitale vermogens en op datgene wat hij nog wel kan.
We constateren dat er nog veel werk gedaan moet worden om de doelstellingen van het Wmo beleidsplan 2007-2011 ‘Alle mensen tellen mee’ te realiseren. Dat vraagt een duidelijke visie op de Wmo. Met name de van de gemeente gevraagde regiefunctie willen wij sterker ter hand nemen. Dat betekent: niet alles zelf willen doen, maar samenwerking zoeken met burgers, adviesraden en professionals. Dat heeft de gemeente nodig om de doelen van de Wmo te bereiken. Niet ‘zorgen voor’, maar ‘zorgen dat’. Verder nemen wij ons voor bij de uitvoering van de Wmo de nadruk minder te leggen op de uitvoering van de regelgeving en meer op de participatiekant van burgers en deskundigen.
De Wmo is tot nu toe wat beleidsarm ingevuld en ook daarin willen we een slag maken. De nadruk zal daarbij komen te liggen op integraliteit en samenhang tussen de verschillende prestatievelden van de Wmo. We doen dat in nauw overleg met de Wmo-raad en met de uitvoeringspartners van de gemeente.

Zorg
Op het gebied van zorg en welzijn is vergrijzing de meest prominente ontwikkeling. Dit leidt tot een veranderende zorgvraag en krapte op de arbeidsmarkt voor zorgpersoneel. Het aantal 75-plussers zal in onze gemeente tussen 2008 en 2015 met 36% toenemen. Veel ouderen willen graag oud worden en sterven in het eigen dorp, maar op dit moment is wonen + zorg nog niet in alle dorpen voldoende. In Menterwolde moet dat kunnen, vinden wij. Kleinschalige en lokale vormen van zorg (bv. een klein zorghuis) hebben toekomst, zo blijkt in andere plattelandsgemeenten. Wij willen de mogelijkheden hiervoor in Menterwolde onderzoeken.
Middels het huisbezoekproject Seniorenvoorlichting door vrijwillige ouderenconsulenten willen we ondergebruik van financiële tegemoetkomingen terugdringen, sociaal isolement tegengaan en zelfredzaamheid versterken. De bezoeken starten in 2010, te beginnen bij 75-plussers.
De professionele ondersteuning van familiezorg (mantelzorg) is de afgelopen periode in gang gezet en ontwikkelt zich goed. De volgende stap is de opzet van respijtzorg (tijdelijke vervanging van de mantelzorger). De opzet van vrijwillige thuiszorg zal gerealiseerd worden i.s.m. de Vrijwilligerscentrale.

Sociale infrastructuur
Er is veel zelfwerkzaamheid in onze gemeente en alle dorpen hebben een lange rij van verenigingen en clubs. Deze informele sociale structuur herbergt tot op de dag van vandaag een groot sociaal kapitaal en we gaan er vanuit dat mensen nog steeds bereid zijn iets voor elkaar en voor hun dorp te doen. Tegelijkertijd zijn er signalen dat dit kapitaal dreigt weg te vloeien.
Deze coalitiepartners willen stimuleren dat meer burgers helpen om ervoor te zorgen dat onze dorpen levendig en vitaal blijven (dus ook aantrekkelijk voor nieuwe bewoners). Wij willen investeren in het sociale leven in de dorpen; initiatieven en activiteiten van burgers omarmen en ondersteunen. Een apart aandachtspunt is het vergroten van de betrokkenheid van de jeugd bij het dorpsleven. Met het oog op de krimp wordt de samenwerking tussen verenigingen gestimuleerd. Subsidiebeleid is daartoe een van de instrumenten .We verwachten dat ze veel zullen hebben aan de in het kader van de Wmo gestarte vrijwilligerscentrale.

Concreet:

• Actief inzetten op zelfredzaamheid.
• De uitwerking van de Wmo gebeurt in samenspraak met burgers, adviesraden en professionals
• Zorgvoorzieningen in het eigen dorp mogelijk maken, bv. de mogelijkheid bieden een zorgcoöperatie op te richten
• Coördineren van het vrijwilligersbeleid
• Aandacht geven aan versterking van de sociale structuur in de 4 dorpen
• Subsidiebeleid herijken

Ruimtelijke ordening
Een aantal grote projecten is in voorbereiding en zal de komende jaren verder worden ontwikkeld of uitgevoerd worden. Dat zijn:

• Centrumplan Zuidbroek
• Nije Hörn
• Mfc Noordbroek
• Onderzoek Mfc Meeden

In Noordbroek zal met prioriteit de school vervangen moeten worden en in relatie hiermee vraagt de sporthal aandacht.

Wonen en woonomgeving
De gevolgen van de daling in inwonertal (krimp) zijn het meest prominent zichtbaar op de woningmarkt. Daar komt de dubbele vergrijzing nog bij. Leidend zal moeten zijn het ‘krimpproof’ maken van de dorpen. Mogelijke bedreigingen zijn leegstand en sociale desintegratie.
In het algemeen zijn wij voor het bouwen voor diverse leefstijlen. Wonen + zorg zal ook de komende jaren een belangrijke voorziening worden voor onze gemeente. Gezien de heterogeniteit van de groeiende groep 75-plussers vinden wij dat zij meer te kiezen moeten krijgen.

Voorzieningen
Voor wat betreft het beleid van dorpsgericht werken, maatwerk en het in stand houden van 4 complete dorpen met basisvoorzieningen, is er sprake van doorgaan op de ingeslagen weg. Het doel is steeds de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van alle dorpen te bewaren, aansluiten bij wat er in het dorp leeft en mensen uit dat dorp (dorps- en dorpsadviesraden) betrekken bij de aanpak.
Echter, als we het vierkernenbeleid overeind willen houden, dan heeft dat zijn prijs. We zullen besparingen moeten boeken door zo effectief en efficiënt mogelijk te werken, bijvoorbeeld door voorzieningen met elkaar te verbinden en efficiënter te organiseren. Ook kan gedacht worden aan uitbreiding van de brengfunctie: functies op wielen die op vaste tijden langs de dorpen rijden. Leidend voor ons zal zijn: denken vanuit echte behoeftes. Dat betekent dat wanneer er een werkelijke behoefte bestaat bij de bewoners en mensen willen zelf ook aan een voorziening bijdragen in tijd, menskracht of geld, dan moet de gemeente al haar creativiteit gebruiken om hen tegemoet te komen. De dorpshuizen zijn de laatste voorzieningen die ons inziens uit een dorp mogen verdwijnen vanwege hun ontmoetingsfunctie. De centra uit de 70’er jaren zijn langzamerhand wel aan modernisering toe.

Leefomgeving
De basisprincipes voor een prettige leefomgeving zijn nog steeds schoon en heel, veilig en groen. In het dorps- en buurtbeheer vervullen de dorpsadviesraden een belangrijke rol. Ze zien toe op de goede staat van openbaar groen en publieke ruimtes en -gebouwen. Ze organiseren jaarlijks activiteiten als dorpsschouw en opschoondag. Ze zorgen er voor dat verloedering en onveiligheid zo min mogelijk kans krijgen.
Het openbaar groen moet tijdig en goed worden onderhouden. Daarvoor heeft Wedeka het primaat. In voorkomende gevallen, of als de kwaliteit te wensen over laat, kan het onderhoud aan derden worden uitbesteed.
 
Concreet:

• Actief betrekken van jeugd, bewoners, ondernemers en instellingen bij de leefbaarheid in hun dorp en buurt
• Actief betrekken van bewoners(verbanden) bij veranderingen in dorp en buurt
• Bij de doorontwikkeling van de dorpsvisies rekening houden met krimpgerelateerde opgaven
• De dorpshuizen revitaliseren

Milieu en duurzaamheid
Een duurzame samenleving is van belang voor het welzijn van mensen en het vestigingsklimaat in een gemeente. Diverse ontwikkelingen hebben invloed op de milieukwaliteit in Menterwolde. De gemeente heeft hierin een belangrijke voorbeeld- en informatieve functie. Naast beleidsregels is ook de bewustwording van burgers van het grootste belang.
In de afgelopen raadsperiode is er door de raad voor het eerst een milieubeleidsplan vastgesteld. Voor de uitvoering zijn toen geen middelen beschikbaar gesteld. De komende periode zoeken wij die plekken op in het beleid waar wij de ambities van het plan kunnen waarmaken. Dan gaat het om principes als het milieu zo min mogelijk belasten, zuinig omgaan met de beschikbare hulpbronnen, verspilling en vervuiling tegengaan.

Afvalverwerking
Het afvalreductieplan van de afgelopen raads- en collegeperiode zal worden voortgezet.
In dat kader zal worden gekeken naar vormen van een gedifferentieerd afvalstoffentarief, om te bereiken dat de burger kritisch omgaat met zijn afval en het recyclebare deel beter scheidt. We zullen onderzoeken of onze gemeente voldoende baat kan hebben bij dit systeem. Daarbij zal gekeken worden naar de lasten voor de burger, de hoeveelheid afval, de hoeveelheid zwerfvuil en naar invoeringskosten en uitvoeringsvoorbereiding. We kunnen gebruik maken van onderzoeksgegevens en praktijkervaringen van ons omringende gemeenten. Het onderzoek dient binnen een jaar afgerond te zijn, zodat besluitvorming kan plaatsvinden.

Energie
De gemeente erkent haar provinciale verplichting bij te dragen aan de opwekking van duurzame energie door windmolens. Deze kunnen in overleg met gemeente en inwoners een plek krijgen, bijvoorbeeld ten noorden van de spoorlijn.
Verder kan het energieverbruik worden teruggebracht door gedragsverandering en dat willen we stimuleren door concrete voorlichting over alternatieve manieren. De gemeente investeert in duurzame straatverlichting en neemt energie- en milieubesparende maatregelen in gemeentelijke gebouwen.
    
Groen en natuur
Onderhoud van publiek groen kan ook samen met de inwoners van Menterwolde. Bij dorps- en buurtbeheer willen we meer projecten aanbieden aan burgers en burgerverbanden. Analoog aan het Noordbroekse project ‘bloeiende bosranden’ valt te denken aan ‘bloeiende bermen’. Onderhoudsarm aanleggen lijkt de belevingswaarde van groen en natuur juist te verhogen. Bovendien heeft groen ook economische waarde.
Gemeenten hebben geen taak bij de inrichting van het landschap, maar wel in het scheppen van voorwaarden voor inrichting en beheer van het landschap. Deze coalitie neemt die taak serieus en baseert die op de kernwaarden van onze verschillende landschappen. Indien er ingrepen plaatsvinden, dan moeten deze zorgvuldig landschappelijk ingepast worden.

Concreet:

• Voorlichting verbeteren, stimuleren milieubewust handelen en energiezuinig gedrag; de gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie
• Meewerken aan plaatsing van windturbines in overleg met inwoners
• Nemen van energie- en milieubesparende maatregelen in gemeentelijke gebouwen
• Binnen één jaar afronding onderzoek naar kosten en baten van Diftar voor onze gemeente
• Behoud van de groenstructuur van de dorpen en onderhoudsarm inrichten ervan
• Stapsgewijze uitvoering van het Milieubeleidsplan met prioriteit voor de gemeentelijke bedrijfsvoering, afval, energie, groen en natuur en bewuste mobiliteit

Financiering
Bij het schrijven van dit akkoord in mei 2010 is algemeen bekend dat het Rijk de bijdragen aan het gemeentefonds zal korten en op enkele specifieke uitkeringen zal bezuinigen. De omvang hiervan is nog niet bekend. Die zal op grond van de huidige indicaties structureel liggen tussen de 1,2 miljoen en 2,3 miljoen. Op grond hiervan kunnen we op dit moment dan ook alleen de randvoorwaarden aangeven voor het financieel beleid in de komende jaren.
Wij willen een structureel evenwichtig financieel beleid, helderheid over de lasten voor de burgers, instellingen, organisaties etc. en oplossingsrichtingen aangeven voor de op handen zijnde bezuinigingen.

Degelijk
Bij een degelijk financieel beleid zijn sluitende en realistische begrotingen een voorwaarde. Bij de tussenbalans kunnen eventuele bijstellingen, in zowel positieve als negatieve zin, gedaan worden. Het spreekt vanzelf dat ook de meerjarenbegrotingen sluitend dienen te zijn.

Zuinig
De OZB zal trendmatig verhoogd worden met het daarvoor landelijk vast te stellen indexcijfer. De afvalstoffenheffing en rioolheffing blijven kostendekkend. Ten aanzien van leges en tarieven streven we naar een hogere kostendekkendheid, om meer evenwicht te krijgen tussen baten en lasten. Daartoe zullen we separaat voorstellen doen als onderdeel van de door te voeren ombuigingen en bezuinigingen.
Als eerste aanzet voor de te realiseren bezuinigingen spreken we af dat de beïnvloedbare kosten (lasten) niet zullen stijgen (0% stijging)

Met reserve
Om duidelijkheid te krijgen over de door te voeren bezuinigingen, maar ook om een realistisch investeringsprogramma te kunnen vaststellen voor de komende 4 jaar, zullen we een nota Reserves (fondsen, algemene reserve, etc.) en weerstandsvermogen voorleggen aan de gemeenteraad in 2010.

Ombuigen met perspectief
Er zullen duidelijke keuzes gemaakt moeten worden, waarbij we alle onderdelen van de begroting tegen het licht zullen houden. Waar ligt het primaat van de gemeente, waar doen we een stapje terug, waar is er geen evenwicht tussen baten en lasten en hoe zorgen we ervoor dat burgers naar rato een (financiële) bijdrage kunnen leveren aan de gemeenschap van Menterwolde, zijn vragen die we daarbij proberen te beantwoorden.

Concreet:

• Sluitende begrotingen en meerjarenramingen
• OZB stijgt trendmatig
• Rioolheffing en afvalstoffenheffing volledig kostendekkend
• Een nota reserves en voorzieningen in 2010
• Meer evenwicht tussen baten en lasten van leges en tarieven
• Nota met voorstellen voor bezuinigingen

Portefeuilleverdeling
Burgemeester

• Coördinatie collegebeleid
• Bestuurszaken, algemene & juridische zaken
• Financiën
• Openbare orde en veiligheid
• Economische zaken
• Volksgezondheid

• Dorpswethouder van Zuidbroek 

PvdA 1e loco

• Volkshuisvesting
• Ruimtelijke ordening en Milieu
• Wonen    
• Openbare werken
• Verkeer en vervoer
• Dorpswethouder van Muntendam

GroenLinks 2e loco

• Werk en inkomen
• WMO en Welzijn
• Dorps&buurtbeheer
• Bewonersparticipatie&Dorpshuizen
• Kunst en Cultuur
• Dorpswethouder van Noordbroek

CDA, 3e loco

• Onderwijs
• Peuterspeelzalen en kinderopvang
• CvJG en jeugdzorg
• Sport, recreatie en toerisme
• Jeugd- en jongerenwerk
• Dorpswethouder van Meeden