Aanstaande zaterdag vindt in de kerk van Noordbroek de opening van het nieuwe seizoen van rondleidingen plaats. Drie kerken (Noord- en Zuidbroek en Nieuw Scheemda) zijn alle eerste zaterdagen van de maand geopend voor het publiek. Enthousiaste vrijwilligers vertellen u graag alles over de verplaatste kerken en over hun kerk.

 

 

rampspoed en rijkdom in het Oldambt

Het is al lang geleden, maar het Oldambt werd in de Middeleeuwen grotendeels overstroomd door de Dollard. Soms kwam het water langzaam, haast onmerkbaar, stiekem werd het land natter. Dan weer kwam het woedend opgezweept door noordwester stormen en sleurde hele pakketten veen, soms met huis en haard, mee. Er werd gezegd dat wel 33 dorpen door de golven verzwolgen zijn.

Maar niet alle dorpen gingen onder. De inwoners van een aantal dorpen kon een veilig heenkomen zoeken op hoger gelegen land. Van  plaatsen als Noordbroek, Zuidbroek, Eexta, Midwolda en andere weten we dat ze verplaatst zijn. In 1275 begon de bouw van de Petruskerk in Zuidbroek, 1298 was het jaar waarin de bouw van de kerk van Noordbroek begon. Beide kerken zijn op nieuwe grond gebouwd. Dat wil zeggen dat er geen oudere kerk op die plaats heeft gestaan. Zij behoren dus tot de verplaatste kerken. Terwijl ze zijn ontstaan door een grote ramp, namelijk watersnood en overstroming, zijn het beide schitterende en trotse kerken. Prachtig metselwerk, oogstrelende verhoudingen en – in Noordbroek – ook prachtige schilderingen. Beide kerken laten niets zien van de ellende die aan hun bouw vooraf ging.

De Dollard bereikte zijn grootste omvang door de Cosmas en Damianusvloed in 1509. Na enkele jaren begonnen de mensen die langs de rand van het water woonden stukje bij beetje het verloren land weer terug te veroveren. Steeds groter werden de polders en steeds verder weg kwamen de landerijen te liggen. Dat was vooral het geval bij de landerijen van het kerspel Scheemda. Die werden zo langgerekt dat er in 1659 een nieuwe nederzetting op de klei werd gesticht. Scheemderhamrik, of tegenwoordig Nieuw-Scheemda. In 1661 werd daar begonnen met de bouw van een eigen kerk. Deze kerk is daarmee ook een van de verplaatste kerken in het Dollardgebied.

De bijzondere en tegelijkertijd oer-Hollandse geschiedenis van deze streek is in de kerken van Noord- en Zuidbroek en nieuw-Scheemda te beleven. In Noordbroek is een presentatie te zien over het ontstaan van de Dollard en over de inpolderingen. In Zuidbroek wordt de rijke geschiedenis van het dorp getoond. Zuidbroek was immers lange tijd een belangrijk bestuurlijk en economisch centrum in het Oldambt en plaats waar recht werd gesproken. In Nieuw-Scheemda vertellen twee dorpelingen over de geschiedenis van de nieuwe nederzetting in de polder.

 

Onder begeleiding van een ervaren gids de geheimen van kerk Noordbroek zien? De kerk is zaterdag 5 april geopend voor het publiek.