Afgelopen week fietste ik naar het dorp en bij de kruising De Vennen/Kerkstraat reden auto’s af en aan. Kleine en zware met voorwielaandrijving waarin een groot aantal kinderen naar de peuterschool wordt gebracht door hun ouders. Bij de crèche/peuterspeelzaal ‘t Broekster Hummelhof zijn kinderen vanaf tweeënhalf jaar welkom en ik zag bij de dropzone oftewel de Smok en Votzone draaiende motoren van dubbel geparkeerde auto’s, kinderen die lopend of per fiets naar school worden gebracht en tussen al die auto’s door een drukte van belang, een herkenbaar beeld bij veel scholen.
Ik fietste verder, naar de supermarkt, daar zag ik Jantje Smant-Streuper lopen. Was het niet zo dat zij vele jaren elke dag een groep van 30 kinderen lopend naar school bracht?
Thuisgekomen belde ik haar op.
 “Moi Jantje, hoeveel jaren heb jij ………..“ en meteen had ik al een gezellig praatje.
Een paar dagen later zat ik al in haar sfeervolle woonkamer aan de Klaas Woltjerweg 19 te  Zuidbroek.
Jantje Smant-Streuper geboren in 1938 aan de Polderlaan in Noordbroek.  Ze was 8 jaar toen haar ouders Geert en Heika Streuper-Greven verhuisden naar het huisje bij de brug aan de Evenreiten naast de Rode Til van Noordbroek.  De   school in Nieuw Scheemda was niks dichterbij, zodat ze naar de lagere school in Noordbroek bleef gaan, bij meester Bloemhof, bijgenaamd ‘meester Bloempot’.
Vanaf school ging Jantje aan het werk op de boerderij van ten Velde in Uiterburen als hulp in de huishouding. In het weekend ging ze met vriendinnen uit en tijdens een bioscoopbezoekje in Hooge- zand zag ze een knappe vent in zijn militaire pakje. Of de film mooi was weet ze niet meer maar het klikte direct met die jonge soldaat; Jaap Smant uit Martenshoek.  In 1960 trouwden het jonge paar in het gemeentehuis van Noordbroek en de huwelijksambtenaar was de toenmalige burgemeester Albert Omta. Het jonge paar gingen wonen aan de Spoorstraat in Zuidbroek. Ernaast woonde Tiggelaar waar Jantje inmiddels werkte als hulp in de huishouding. “Een heerlijk en gezellig gezin”, verteld Jantje lachend.  Korte tijd later verhuisden ze naar de Klaas Woltjerweg, waar ze nu bijna 53 jaar woont.

Ruim 12 jaar met 35 kinderen naar school.
Rond 1960 beschikte niet elk gezin over een auto en zodoende hadden we nog nooit van een ‘Smok en Vot zone’, of de ‘Kiss en ride strook’ gehoord. Oppasgrootouders en crèches waren er nauwelijks. De meeste kinderen gingen lopend naar school. En de enige kleuterschool in Zuidbroek was ‘de Krioel’, aan de andere kant van het dorp, naast het oude zwembad aan de Buurmasingel. Elke dag de rijksweg over en langs de toen al drukke Kerkstraat was veel te gevaarlijk. Jantje kwam op het idee om in groepsverband de kinderen naar school te brengen en ze stelde zich beschikbaar om die verantwoordelijke taak op zich te nemen. Elke morgen om 8 uur verzamelden alle kinderen zich bij Dijkhuis voor de winkel. “Ik had een lang touw en elk kind moest dat touw stevig vast houden.”  
Precies op tijd vertrok ze met meestal tussen de 30 en 35 kinderen en wandelde Jantje met de groep naar de Krioel, waar in die jaren juf ten Have, juf Marcelis, juf Schut, juf Rotgers, juf Hoekstra en juf Veenman de groep kinderen en alle andere kinderen hartelijk verwelkomden. Om kwart voor twaalf kwam de school uit en stond Jantje alweer te wachten voor de wandeltocht naar het centrum van Zuidbroek waar de meeste moeders hen weer overnamen. Na de middag, klokslag 13.00 uur stonden alle kinderen weer op het centrale verzamelpunt bij fietsenmaker Dijkhuis en wandelde Jantje met de groep naar de Krioel.  Een kleine tweeduizend keer heeft ze bij mooi weer en bij mal weer, dampig of soms potdichte mist, 35 kinderen veilig over de ’betonweg’ heen geloodst. De A7 was toen nog een 2-baans weg met onbeveiligde oversteek. Pas later kwam er een oranje knipperlicht en na vele  actiegroepen kwamen stoplichten. In de tijd was het levensgevaarlijk en vooral als het mistig was. “Als het mistig was dan ging ik met groepjes van 10 tegelijk naar de overkant. Goed luisteren of er geen auto aankwam stonden we dan klaar om over steken. Alle andere kinderen stonden met hun knuistjes geklemd om het touw met gespannen ingehouden stilte... Ik riep dan ’over’.  Met tien tegelijk renden ze dan naar de overzijde van de toen ook al drukke rijksweg.”

Klas uit 1968 waarvan Jantje Smant vele kinderen lopend en stevig een touw vasthoudend naar de Krioel begeleide. Van de gewaardeerde lezers horen we graag de namen van de leerlingen (rienus@makelaarhuis.nl). 

Ik vroeg of ze wel eens lastige kinderen had gehad of dat er iets moeilijks was gebeurd. “Nee hoor, nooit met de kinderen en ook nooit met de ouders. Wel had ik af en toe ruzie met meester (Snorre) van den Berg want ik vertrok om 13.00 uur
’s middags en hij was altijd te laat. Ja, meester van de Berg was de pineut van school. Hij riep dat ook vaak op, met zijn tenue van Indië en zo. Nee, met de kinderen ging het altijd prima. Ze moesten stevig het touw vasthouden anders zwaai-de er wat. Ik was streng en rechtvaardig. Bij de grote beukenboom van boer Engels mochten ze altijd even een paar beukennootjes oprapen, die werden dan open gepeld en opgeknabbeld, daarna zette de stoet zich weer in beweging. Dat was dan een mooie afleiding en onderbreking.”   
Ik vroeg wie het deed als ze ziek was. “Ik was nooit ziek, vroeger was je nooit ziek…,”

Veel plezier in haar werk
Zoals gezegd ging Jantje na de lagere school aan het werk op de boerderij van ten Velde in Uiterburen als hulp in de huishouding.
Daarna bij Tiggelaar, en bij Piet Bergman, mevrouw van Wijk, makelaar Huis, Marietje Wolda en ‘25 jaar erg plezierig bij Janke en Luitje Schreuder gewerkt’.
Ze maakte kantoren schoon van Weatherford, bij de NAM en de Bondsspaarbank en ook had ze een periode vier kostgangers en ruim 10 jaar lang elke dag kinderen naar school brengen en weer ophalen. Nee, stilzitten was niet aan Jantje besteed.

Hobby’s
“Ik schrijf elke dag de weerberichten op en ik bewaar de krantenknipsels vanuit de gemeente. Voetballen kijken op de televisie en vooral ook paardensportprogramma’s kijk ik graag naar. Elk jaar ga ik met de kleinkinderen naar het Peerdenspul bij Van der Valk. Ik heb veel genoegen van mijn vier kleinkinderen. Ik doe nog wat aan mijn conditie door elke dag met mijn hondje te lopen en ik zit op Blief Fit Trim Mit. Mijn moeder is nu 103 jaar en ik bezoek haar regelmatig in de Menterne in Wagenborgen.”

Rienus Huis, 06-25043902
rienus@makelaarhuis.nl