Hoe ontstonden Noord- en Zuidbroek?

Vorige week heeft Annelies Vermue in een bomvolle zaal een interessante en openbarende geschiedenis vertelt over het ontstaan van de structuur van het gebied rondom Noord- en Zuidbroek, zoals zij die heeft gevonden. Deze lezing was georganiseerd door de Historische Kring Menterwolde.
Hoe de eerste bewoners, vermoedelijk vanaf de terpen, waarschijnlijk zijn neergestreken in Noordbroeksterhamrik. Zij groeven sloten om hun akkers in het uitgestrekte veen, om hun land af te wateren. Maar ook kades of dijken om de gezamenlijke landerijen, om het water van het omliggende veen tegen te houden. De akkers liepen, begrenst door de slootjes, allemaal in dezelfde richting. Aan het begin de behuizing. Als de akker door bewerking na verloop van tijd was gezakt, had men het recht van aanwas, en kon in het verlengde van de oude akker een nieuwe worden aangelegd.

De bewoning voltrok zich ook steeds verder richting de hoge zandrug, waar uiteindelijk de dorpen Noordbroek en Zuidbroek zijn ontstaan.
De Cosmas en Damianusvloed in september 1509 wordt beschreven als een alles verslindende overstroming. Maar Annelies heeft bij haar boringen in het land geen verwoest landschap gevonden. Onder de afgezette kleilaag vond ze een duidelijk landschap met veenslootjes en resten van verbouwde gewassen.
Noord- en Zuidbroeksters waren het zoute zeewater al gauw zat en begonnen weer met het maken van dijken. De structuur van het landschap, opgebouwd na de indijkingen en terug te vinden op oude kaarten van vóór de verkaveling, is nagenoeg hetzelfde als de structuur vóór de Cosmas en Damianusvloed. Deze is waarschijnlijk af te lezen van de nieuwste hoogtekaarten.
Vermoedelijk liggen dijken ook op plaatsen waar de eerste veendijken zijn gemaakt, want onder de Dollardklei van bijv. de Oudedijk in Zuidbroek zit een dijk van Eemsklei. Het verhaal van dit gebied is nog niet af, zegt Annelies. Van onderzoek komt onderzoek. Tijdens haar zoektocht in archieven en het wroeten in de grond is ze veel aanwijzingen tegengekomen, die de moeite waard zijn om mee verder te gaan.

Reactie toevoegen