Historische Kring Menterwolde

Wie bij de lezing “bouwen in de Middeleeuwen” iets had willen horen over handgevormde kloostermoppen, fundamenten en gewelven met sluitsteen kwam bedrogen uit. Toch klonken er vele verbaasde uitroepen uit de zaal gedurende de avond. De lezing bracht het antwoord op de vragen; hoe kwam men aan symmetrie, hoe kwam men aan de perfecte verhoudingen? Terwijl afbeeldingen uit die tijd bouwmeesters laten zien met alleen maar een passer en ongemerkte tekenhaak.

Jan Battjes, bouwhistoricus, durft het aan om met passer en liniaal op beeldscherm uit te leggen hoe men hiermee tot een vijfhoek kwam. Het Pentagram. Met steeds verhoudingen van de gulden snede. De kruisvorm past hierin. Het gereduceerde vierkant in de viering van de kerk is zo ontstaan evenals de afstand tussen steunberen. Het pentagram verklaart de rare stand van het laatste ronde raampje in het koor van de Petruskerk. Op het oog niet symmetrisch aangelegd. Het pentagram kan ook op de tekening van een kerkraam gelegd worden, op glas-in-lood in rozetvorm, op de plattegrond van kloosters en iedere willekeurige kruiskerk. Ja, zelfs op die van het megalithische monument Stonehenge in Ierland.
Bij onze Petruskerk hoort de Kerkhörn. Deze is gebouwd met de gulden snede verhoudingen. Het gebouw is naar verwachting zeer oud, omdat de muren 52 cm. en 42 cm. dik zijn. Maar met zekerheid is dit niet te zeggen, want het onderzoek tot dusver is te vergelijken met dat van een aangeklede patiënt. In de grenen balken zijn gaten geboord. Het tellen van de jaarringen brengt de jaartallen 1529 en 1661 naar voren. Of het gebouw ook zo oud is kan niet gezegd worden. Men hield van recycling. Alles werd weer gebruikt in volgende bouwwerken. Maar samen met de kerk en de pastorie is het een unieke, overgebleven combinatie. Dhr. ten Wolde, voorzitter van Stichting Behoud Karakteristieke Dorpsgezichten, deed een oproep aan ieder voor ideeën om deze combinatie te kunnen behouden.
Dat de bezoekers deze avond werden ingewijd in de geheimen van de bouwmeester is zeer bijzonder. Want wie in de Middeleeuwen deze werkwijze wist te ontfutselen en er zelf mee aan de slag ging, werd zwaar gestraft.

Reactie toevoegen