De zwaarte retriever gaait op raante van d’riepe zitten. Hai kikt mit zien traauwe hondenogen noar zien boas op, asof e zeggen wil: “Dou k die t zo noar t zin?”
As de man zunder woord of wieze n stap noar veuren dut, volgt de hond votdoadelk. Asof e aan n onzichtboare liene van n haalf metertje lopt. Drij moal doags lopen ze op dizze menaaier noar t veld, n stok roeg onbebaauwd laand, woar dammeet febrieken kommen mouten. n Ideoal stee, woar Wodan zok oetleven kin. Hai apporteert stokken, sums haalve boomstammen en mollen oetgroaven is zien lust en zien leven. Dat komt hom wel op n zwaarte snoete te stoan, mor hai is ja al zwaart. En de boas zulf? Dij het de laange weg noar t industrieterraain der wel veur over. Hai wait, hou d’mìnsen bie hom in de buurte over honden en hondenoverlast denken en proaten.
Hai, Derk Jansen, woont nou n joar of twije in d’nije stroate. t Vaalt hom op, dat d’mìnsen nait aarg vrundelk binnen. In t begun zee e nog wel goiendag, as e mit Wodan n rondje deur de buurte muik, mor op n duur luit e dat wel. Mìnsen reageerden ja zo stoensk. En as e veurbielopen was, haar e ook nog voak t idee, dat z’hom beplaasden achter zien rogge om. En den kinnen je wel denken: Wat moakt t oet, mor dat waarkt dus ook nait. Meer as n haalf joar leden ston der inains n stokje in dörpskraante. Spesioal schreven veur hondenbezitters. Dat woonbuurten, woar kinder speulden, gain oetloatploatse veur honden wezen konden. t Haar aanvuild as n aanklacht tegen hom en zien hond. Vanòf dij tied lopen Wodan en hai rechtstreeks t dörp oet. Ze bemuien zok toch al waaineg meer mit aander mìnsen.
De veurege weke is de gevuilsmoateg negatieve onderlinge verholden mit zien omgeven nog meer op schaarp kommen te stoan. Dunderdoags tegen n uur of aine waren Wodan en hai op terogweg noar hoes tou.
Vlak bie hoes ston wat opgeschoten jonkgoud op tegelpad. Zo te zain en te heuren haren ze mekoar oardeg wat te vertellen. Om roezie te vermieden docht e: “Ik kin der nait langs. Loat mie mor over d’weg hìn goan.”
Dou heurd’ e ain van dij opgeschoten knuppels dudelk zeggen: “Mit old en nij zellen w’hom ais wat rötjes in braivenbuzze stoppen.” En tegeliekertied muik e n schoppende bewegen noar zien hond. Hai schrok en Wodan schrok ook en veurdat e der op verdocht was, haar Wodan beten noar t oetgestoken bain. Dit mog natuurlek nait en hai haar Wodan terechte zet en was ondanks zien grammieteghaid toch noar t slachtoffer goan om de schoade te bekieken. Gelokkeg haar Wodan gain bain en gain brouk roakt, hai haar allenneg mor even woarschaauwen wild. En dou e dat konstateerd haar, was e deurlopen. Hai haar n braide rogge, want wat jongelu wel nait aal zeden. En hai vruig zok in alle gemoudsrust òf: “Zollen dij kinder dat soort dingen nou aal zulf bedinken of zol der thoes zo over ons proat worden.” Doar kommen je dus zulf nait oet. Of en tou begon e gewoon aan zokzulms te twieveln. Zol t den toch aan hom liggen. Mos e zok wat meer open stellen veur andern. t Huil hom wel bezeg.
Mor wat ter dijzulfde oavend gebeurde, dee veur hom deure dicht. Ston Schoppenjantje van smiddoags mit n plietsieagent en n grote kerel mit n dikke board bie hom op stoup. De leste, was al snel dudelk, was de voader van d’jong. Zien gezichte ston, zo te zain, op drij doage onweer.
“Of ze der even inkommen moggen om te proaten,” zee d’agent. t Kwam hier op dele, dat pa op plietsiebero aangifte doan haar wegens mishandeln van zien zeun, tegen hom en zien hond. En dij was nait te beroerd om dat in zien aigen woorden nog wel even verder oet te stokken: “Hest dat kwoaie baist tegen mien zeun ophitst. Ze zollen dat baist ofmoaken mouten.” De vergrèlde man wol plietsie letterliek wel aan kaante schoeven en Derk Jansen wel even wat op t jak geven.
“Nou, nou,” kwam d’agent, zok braid moakend, der tussen, “t is nog nait bewezen, dat d’hond dat doan het.”
“Leuf mie mor,” zee de pa, op draaigende toon, “hai is zo’n echte kindervrund.” En hij wees doarbie noar Jansen. “Ofgelopen zummer het e kinder, dij n hut aan t groaven waren in zandbakke in speultoene, mit grof geweld zandbakke oetjagd. Woar of nait, Janneman!” Dij nikkopde gedwee, mor zee verder niks.
Derk Jansen haar zok d’haile tied op de vlakte holden en boardmans oet­roazen loaten. Hai was bliede, dat e ze nait in hoes loaten haar. Onbewust streek e òf en tou Wodan over kop hìn. Hai vuilde, dat zien kammeroad trilde van ingeholden spannen. t Gaf hom zoveul steun en zulfvertraauwen, dat e zee: “Meneer, as joen zeun nait noar mien hond schopt haar, den haren joe nou mooi joen kraantje lezen kind. Wat je ook doun kinnen en doarveur is t meschain nog nait te loat, is joen zeun wat daaierlaifde biebrengen. Dat veurkomt dit soort problemen. En ik kin joe verzekern, dat mien hond joen zeun nait roakt het.” Veur Derk Jansen was doarmit t verhoal oflopen.
“O, joa,” zee e hail rusteg nou en spesioal veur d’agent bestemd, “as dizze man bie zien beschuldegen blift, wil ik doar groag op n aander stee rekenschop van geven.”
De volgende dag ston zulfde agent weer bie hom veur deure. Of e der dit moal wel even inkommen mog. Nou, doar haar Derk nait zoveul problemen mit. Mit n kop kovvie veur zok, begon agent Freerks zien verhoal. Op t plietsiebero haren drij van de vief jonken dizze mörgen n ontlastende verkloaren oflegd. Zai haren tougeven, dat Jan en zien voader wel voaker dit soort leleke dingen zeden. En ze vonden t nait eerliek veur de hond. Stel die veur, dat d’hond deur dit akkefietje ofmoakt worden mos. Nee, doar wollen zai nait aan mitwaarken. Derk was bliede mit dizze oetkomst en in d’overtugen dat plietsies t aaltied haile drok hebben, docht e dat Freerks wel snel votgoan zol. Mor dat bleek nait t geval. Noa n körte stilte, vruig Freerks aan Derk Jansen: “t Liekt meschain wat brutoal, mor mag ik joe wat vroagen?”
As Jansen gain oazem geft, is dat veur hom n taiken om deur te goan: “Binnen joe Jansen, dij vrouger aan Kerkpad woond het?”
Derk is zo verboasd, dat e aiglieks gain woord oetbrengen kin. Oet verboazen nemt e n of wachtende holden aan. Veur t eerst sunt twij joar is der weer aine dij belangstellen veur zien persoonleke situoatsie toont.
“t Is noamelk zo,” gaait Freerks wat oarzelend deur, “dat ik ter drij joar leden ook bie was, dou joen lutje zeuntje in zien ondergrondse hut onder t zaand stikt is. Wie hebben dou hail aarg mit joe mitleefd. Ik heb mie loater mit mien kelegoa’s wel ofvroagd woar ie bleven waren. Joe waren inains verdwenen en gain aine wos woarhìn. t Is toch ook wel singelier, dat we mekoar hier weer tegen t lief lopen. Mor hou staait t leven der veur, as ik vroagen mag.” Zo, hai is zien aai kwiet en hai is benijd hou Jansen der op reageren zel.
“Tja, hou is t mit mie.” Derk kikt de agent es recht in d’ogen. Zit hier n mìns dij echt in zien problemen interesseerd is of is t aine dij beroepsmoateg zien vroagen stelt. Hij beslot op goud gevuil t stilswiegen van twij joar nou mor te deurbreken.
“n Joar noa t overlieden van ons zeuntje ging t nait langer tussen mien vraauw en mie. De spanningen waren zo groot. Wie binnen dou schaaiden. Zai is terogge goan noar Amsterdam en ik bin noa n zetje noar dit dörp verhoesd. Mor t vaalt nait mit, kin k joe wel vertellen. En den hebben we t nog nait allaint over t verluus van mien zeuntje.”
Zo zitten baaide manlu n haile zet aan keukentoavel mit mekoar te proaten. As Freerks weer op hoes aangaait, lopt Derk nog n rondje mit Wodan. n Poar oavends loater, op kerstoavend, gaait ter bie Derk Jansen n hail zacht bellechie. As e deure opendut, stoan doar n swoare man mit n dikke board en n opgeschoten knuppel van n joar of twaalm. Zai hebben allebaaident n deuze bie zok, mit opdrok ‘Slagerij Koning’.
“Dizze is veur joe” en “dij is veur joen hond,” let n schuchtere jong der op volgen. Veur e noadenken kin, het e ze nuigd om binnen te kommen.
“Nee,” zegt den de man, “wie goan vanoavend noar kerstoavendzang, mor eh ... mörgen is der kerstfeest in t buurtgebaauw. Wie zollen t fijn vinden as joe ook kwammen. En wie wìnsen joe n gelokkeg kerstfeest.”
As voader en zeun t toenpad oflopen, wait Derk, dat aal joar de zunne, zo op t ìnde van dezember, weer terogge komt.

Bram Wiekens
(afkomstig uit Nije Grunneger Kerstverhoalen, Stichting t Grunneger Bouk, 2006)